Kurumsal uyum standartları yükseliyor

Makro-ekonomik şartlar ve jeopolitik tehditler de dahil olmak üzere iç ve dış faktörler nedeniyle oluşan baskı da standartlar üzerindeki tesirini göstermeye devam ediyor. İştirakçilerin %50’si şirketlerinin şiddetli piyasa şartlarında etik ve ahenk standartlarını korumakta zorlandığını söylüyor.

 

Uluslararası danışmanlık, kontrol ve vergi hizmetleri şirketi EY (Ernst&Young), 2024 Küresel Etik ve Uyum Raporu’nu yayımladı. Dünya genelinde şirketlerin kurumsal ahenk standartlarının, hakikat idare ve daha sıkı düzenlemelere bağlı olarak yükseldiği görülüyor. Rapor kapsamında 53 ülke ve 5.464 çalışan ile gerçekleştirilen ankette; iç ve dış baskıların çalışan davranışları üzerinde tesirli olduğu ortaya koyuluyor. Ankette görüş verenlerin %49’u şirketlerindeki dürüstlük standartlarının son iki yılda düzgünleştiğini, %90’ı meslektaşlarının ilgili kanunlara, davranış kurallarına ve dal düzenlemelerine ahenk sağladığını söylüyor. 

 

Olumlu seyreden bu eğilimlerin en önemli etkenleri ortasında da idarenin yanlışsız biçimde yönlendirmesi (%61), düzenleyici kurumlardan daha sıkı düzenleme gelmesi (%48), müşterilerden (%37), genel kamuoyundan (%33) ve hissedarlardan (%26) talep gelmesiyle birlikte çalışanların da (%22) baskısı yer alıyor. 

 

Uyum standartları üzerindeki temel baskılar 

EY’ın 2024 Küresel Etik ve Uyum Raporu’nun ortaya koyduğu değerli ve olumlu bilgilere rağmen katılımcıların %50’si, değişken piyasa şartlarında şirketlerinin dürüstlük standartlarını müdafaada zorlandığını belirtiyor. Birebir vakitte iştirakçilerin %30’u, çalışanlara yönelik dürüstlük standartlarının ihlal edilmesinde mevcut makro-ekonomik ortamın en büyük dış baskıyı oluşturduğunu söylerken, %28’si de en büyük iç tehdidin, çalışanların davranış kurallarını anlamamasından kaynaklandığına dikkat çekiyor. Lisana getirilen başka dış baskılar ise; siber tehditler (%26), sıhhatle ilgili krizler (%22), finansal performans beklentileri (%22), tedarik zinciri aksaklıkları (%21) ve jeopolitik tehditler (%15) oluyor. İç faktörler ortasında da yüksek çalışan periyot suratı (%26) ve kaynak eksikliği (%25), idareden gelen baskı (%24) ve finansal süreçlerin yahut denetimlerin başarısızlığı (%20) yer alıyor. Anket ayrıyeten; üçüncü kuruluşların, değerli ahenk ihlallerine ve büyük dolandırıcılıklara %68 oranında karıştığını gösteriyor.

 

Yüksek oranda bağlantı açığı bulunuyor

Şirketlerde dürüst bir halde hareket etmenin değerini ortaya koyan ankete göre; katılan yönetim kurulu üyelerinin %56’sı ve üst seviye yöneticilerin %53’ü, başkanların etik davranışların ehemmiyetini vurguladığını sık sık duyduğu, daha alt kademelerde çalışanların %33’ünün ise bununla karşılaştığı görülüyor. 

 

Dürüstlük standartları kıdeme nazaran değişiklik gösteriyor

Aynı vakitte anket, şirketlerde dürüstlük standartlarının rütbeye bağlı olarak değişebildiğine ve kıdemli çalışanlara ekseriyetle daha fazla müsamaha gösterildiğine dair yaygın bir algının altını çiziyor. İştirakçilerin %31’i, kıdemli yahut yüksek performanslı şahıslarda etik dışı davranışlara göz yumulduğunu söylüyor. Ayrıca, yönetim kurulu üyelerinin, resmi bir kanaldan bildirilmeyen potansiyel suistimallerle ilgili tasalara sahip olma olasılıklarının çok daha yüksek olduğu da ortaya çıkıyor (iş gücündeki kıdemsiz üyelerin %19'una kıyasla %43).

 

Etkili bir “ihbar” kültürü oluşturma

2024 Global Etik ve Ahenk Raporu için gerçekleştirilen anket, etik olmayan davranışları ve yanlış uygulamaları bildirmek isteyen çalışanların güveneceği “şikayet ve ihbar” ünitesinin şirketler tarafından oluşturulması ve bunun dürüst bir bağlantı için şirket kültürü haline gelmesi gerektiğini de açıklıyor. Bu üniteye sahip olmayan şirketlerin 2022'den bu yana sayısının yarı yarıya azaldığı, sahip olan şirketlerde ise bu ünite ile bağlantıya geçen çalışanların %54’ünün engellendiğine dikkat çekiyor.

 

Aynı zamanda; Yönetim kurulu üyesi iştirakçilerin %40'ı çalışanların kaygılarını bildirmelerinin günümüzde daha kolay hale geldiğini söylerken, çalışan iştirakçilerin yalnızca %26'sı bunu destekliyor. Benzer şekilde, yönetim kurulu üyesi iştirakçilerin %33'ü, çalışanların sırf %14'üne kıyasla, şirketlerindeki ihbarcıların artık daha fazla muhafazaya sahip olduğuna inanıyor. 

 

Türkiye’de kurumsal standartlar gittikçe iyileşiyor

Türkiye’de gerçekleştirilen ankete katılanların %26’sı şirketlerinin dürüstlük standartlarına ahenginin son iki yılda arttığını belirtiyor. Bunlardan %46’sı da bu yükselişin nedenini; kontrol ve düzenleyici kurumların daha sıkı olmasına, tüzel gerekliliklere, genel kamuoyundan gelen talebin yükselişine, idare ve başkanlardan gelen yönlendirmeye dayalı olduğunu söylerken %38’i de hissedarlardan gelen yönlendirmenin tesir ettiğini lisana getiriyor. Ayrıyeten iştirakçilerin %74’ü çalışanların idareden beklediği davranış standartlarının son iki yılda büyük oranda arttığını, %78’i de çalışanların ilgili maddelere, davranış kurallarına ve dal düzenlemelerine uyduğunu tabir ediyor. Tıpkı vakitte iştirakçilerin %70’i son iki yıl içerisinde üst seviye yöneticilerin dürüst davranmanın kıymeti hakkında çalışanlarla irtibatta bulunduğunu, %78’i kurumdaki idarenin işlerini dürüstlükle yaptığını düşünüyor.

 

Öte yandan ilgi alımlı bir datayı de ortaya koyan ankete nazaran; Türkiye’deki iştirakçilerin %36’sı şirketlerinde “şikayet ve ihbar” tahlillerinin daha geliştiğini ve endişelerini lisana getirmek için fazla esneklik sunulduğunu söylüyor, bu bilgi de %30 olan dünya ortalamasının önüne geçiyor. Data saklılığı ve güvenliği ortalaması ise dünyada %’21’iken Türkiye’de %40 olarak belirtiliyor.

 

Raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan EY Türkiye İsimli Teknoloji ve Keşif Hizmetleri Lideri Can Genç, “Gerçekleştirilen ankette daha yeterli bir idarenin, düzenleyici faktörlerin ve müşteri taleplerinin dürüstlük standartlarını yükselttiğine dair çok açık bilgiler bulunuyor. Öte yandan çalışanlar, şirketlerin ve idaredeki başkanların kurallara bağlı kaldığından büyük ölçüde emin olduğunu söylerken; ekonomik çalkantıların, siber tehditlerin ve mevzuat değişikliklerinin bu ahenk standartları üzerinde baskı yaratmaya devam ettiğini ve standartları etkilediğini de belirtiyor.  Yüksek dürüstlük standartlarının şirketler için hayati kıymet taşıdığını göz önünde bulundurduğumuzda, bilhassa şirketlere duyulan itimadın kritik bir ehemmiyeti olduğunu söyleyebiliriz. . Bu da üst seviye yöneticilerin bu standartlara bağlı kalması, çalışanlara örnek olması, dürüst ve açık olmanın kıymetinin tesirli bir biçimde iletmesiyle mümkün olabiliyor. Ankette öne çıkan öteki bir bilgi de üst idarenin etik standartların kıymetini başka çalışanlardan çok idareyle paylaşmaya daha fazla değer verdiği. Tüm bunlar doğrultusunda bilhassa de alt kademedeki çalışanların nasıl davranmayı seçtikleri konusunda ziyan verici sonuçlar ortaya çıkabilir. Bunu önlemek için de çalışanların kendilerini her vakit inançta hissetmesi sağlanmalı ve telaşlarının rastgele bir sonuç doğurmadan değerlendirileceği vurgulanmalıdır” dedi.

 

Şirketlerde “şikayet ve ihbar” ünitesinin iç bağlantı ve şeffaf irtibatın kurulmasında kıymetli olduğunu söyleyen EY Türkiye Kurumsal Etik, Ahenk ve İnceleme Hizmetleri Lideri Yiğit Deniz Bulutlar; “Olumsuz bir durumla ve manzarayla karşı karşıya kalan çalışanların, şirket içerisinde bunu lisana getirebilmesi gerekiyor.  Bu hususun ehemmiyetine öbür bir biçimde değinmek gerekirse şirket bünyesinde şeffaflıkla bir “konuşma” kültürünün oluşturulması çalışanların şirkete itimadının ve bağının güçlenmesini sağlıyor. Yaklaşık iki yılda “şikayet ve ihbar” sınırı olmayan kuruluşlar neredeyse yarı yarıya düştü lakin bununla birlikte bu ünitenin yalnızca var olması değil tesirli olarak da kullanılması, çalışanların tereddüt etmeden irtibat kurması da kritik bir kıymet taşıyor” diye belirtti.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı