EY araştırmasına nazaran; günümüzün güçlü ekonomik ve jeopolitik ortamında, uzun vadeli muvaffakiyete odaklanan idare konseyleri, şirketler için kritik birer danışman rolünü de üstleniyor. Üretken yapay zekânın iş modelleri üzerinde dönüştürücü bir tesire sahip olması nedeniyle idare heyetlerinin teknolojilerin sunduğu fırsatları ve riskleri anlamaları gerekiyor. 2024 yılında öne çıkan bir başka değerli mevzu ise yetenek idaresi.

Uluslararası danışmanlık, kontrol ve vergi hizmetleri şirketi EY (Ernst & Young), EMEIA Yönetim Kurulu Öncelikleri 2024 araştırmasını yayımladı. EY araştırmasına nazaran; 2024 yılında Avrupa, Orta Doğu, Hindistan ve Afrika’da faaliyet gösteren şirketlerin idare şuraları; işletmelerinin karşı karşıya kalmaya devam edeceği düzenleyici gelişmelere ayak uydurulması, jeopolitik ve ekonomik zorlukların üstesinden gelinmesi üzere bahislerde kritik bir role sahip olacak.

Şirketlerin yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesi

İlgili araştırmanın çarpıcı ve en kıymetli sonuçlarından biri; takımların üretkenliğini değerli ölçüde artırarak ve inovasyonu teşvik ederek iş modellerini dönüştürmesi olası olan üretken yapay zekâ (Gen AI) teknolojilerinin ağır ilgi görmesi oldu.

Yönetim şuralarının yapay zekâ teknolojileriyle ilgili fırsatları anlamaları ve birebir vakitte bu teknolojilerin beraberinde getirdiği risklerin de farkında olmaları gerekiyor. Bu riskler ortasında önyargı, telif hakkı ihlali ve saklılık tehditleri yer alıyor. Gen AI’ın yükselişi; şahsileştirilmiş kimlik avı e-postaları ve uydurma görüntüler oluşturmak ya da şahsî aygıtlara yetkisiz erişim elde etmek için Gen AI araçlarını kullanan makus niyetli aktörlerle siber hücumlarda da bir artışa neden oluyor.

Yönetim heyetlerinin; yapay zekâ odaklı dönüşümü benimseyen şirketlerine tesirli takviye sağlayabilmeleri için, işletmenin yapay zekâ sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımına yönelik sağlam bir etik çerçeveye ve ayrıyeten bilgilerin toplanmasına, idaresine, depolanmasına ait güçlü yönetişim süreçlerine sahip olması büyük ehemmiyet taşıyor.

Yetenek idaresinde proaktif olunması

EY araştırmasına nazaran idare heyetlerinin önündeki bir öbür kıymetli başlık “yetenek yönetimi”. Şirketlerin, iş gücünde çeşitliliği sağlama, yetenekleri elde tutma ve geliştirme konusunda proaktif davranmaları gerekiyor. AB’de şirketlerin %75’inden fazlası, ilgili durumları doldurmak için gerekli maharetlere sahip profesyoneller bulmakta zorlanıyor. Araştırma sonuçları ayrıyeten kuvvetli ekonomik şartların, işinden mutlu olmayan şahısların vazifesinden ayrılmasını engellemediğini de gösteriyor. Bununla birlikte, çalışanların üçte birinden fazlası (%34) önümüzdeki 12 ay içinde iş değiştirmeye istekli olduklarını ve asıl telaşlarının fiyat olduğunu belirtiyor.

Şirketler, yetenek eksikliklerini gidermek için eğitime yatırım yapıyor. Ayrıyeten çalışanlarını nasıl çekebileceklerini ve elde tutabileceklerini tekrar kıymetlendirerek daha geniş bir yetenek havuzundan yararlanma fırsatlarını araştırıyor. Ekonomik şartlar sonucunda birtakım patronlar çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık (DE&I) bütçelerini kıstı, lakin bu durum onları yetenek için rekabet ederken dezavantajlı duruma düşürebilir.

Ekonomik şartların ve düzenleyicilerin gündeminin dikkate alınması

Jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin 2024 yılında işletmeler üzerinde baskı yaratması öngörülüyor. Son devirde dünyada yaşanan gelişmeler nedeniyle, global çapta şirketlerin neredeyse yarısı (45%) jeopolitik riskleri önemli bir tehdit olarak gördüğünü belirtirken, %43’ü mevzuat değişiklikleri olasılığından ötürü telaş duyuyor ve %40’ı ise ekonomik şartları kıymetli bir risk olarak görüyor. Bu doğrultuda; işletmelerin mevcut ekonomik ve düzenleyici ortamın bir sonucu olarak karşılaştıkları en büyük fırsatların ve risklerin neler olduğunu belirleyerek bu konuda yönetim kurulu düzeyinde kâfi uzmanlığa sahip olup olmadıklarının tahlil edilmesi, temel düzenleyici gelişmeler de dahil olmak üzere jeopolitik konuların iş modellerine ve stratejilerine ne ölçüde dahil edildiğinin tespit edilmesi üzere bahisleri göz önünde bulundurmaları gerekiyor.

Sürdürülebilirlik dönüşümü için stratejik yatırım yapılması

Dünya düşük karbonlu bir iktisada geçişin ortasındayken; dünya çapında 11.000’den fazla şirket net sıfır emisyon taahhüdünde yahut buna benzeri taahhütlerde bulundu. Lakin günümüzün şiddetli ekonomik ortamı, şirketlerin sürdürülebilirlik dönüşümlerini küçültmelerine neden olabiliyor. Şirketler, sürdürülebilirlik programlarını en kıymetli uzun vadeli öncelikler ortasına alırken, kısa vadeli yarar maksatlarına ulaşmak için ise büyük olasılıkla kesintiye uğrayacaklarını yahut duraklayacaklarını belirtiyor.

Şirketler bu kritik periyotta karbonsuzlaştırma stratejisine yatırım yapmadıkları sürece markaları için kıymet yaratma fırsatını kaçırıyor olabilir. Başarılı bir net sıfır dönüşümü, işletmenin tamamında bütünsel bir efor gerektiriyor. Sürdürülebilirlik dönüşümünü gerçekleştirmek için şirketlerin, eserlerinin ve hizmetlerinin yanı sıra operasyonlarını ve tedarik zinciri aracılığıyla iş modellerini dönüştürecek programları belirlemeleri ve uygulamaları gerekiyor. Başlangıçta en kıymetli alanlarda azamî etkiyi hedeflemek ve teşebbüsleri bedel yaratma potansiyellerine nazaran kıymetlendirmek mantıklı olurken teknolojik yenilik, araştırma ve geliştirme üzere birtakım kritik alanlarda da stratejik yatırım gerekiyor.

Dayanıklı ve sürdürülebilir bir tedarik zinciri ağı oluşturulması

Pandemi ve Ukrayna’daki kriz nedeniyle son 4 yıldır şirketleri zorlayan tedarik zincirinin bozulması durumu, 2024 yılında da idare konseyleri için kıymetli bir tasa kaynağı olmayı sürdürecek.

Şirketler bilhassa tedarik zincirlerinin çevikliğini ve dayanıklılığını artırmanın yollarını arıyor. Böylelikle yalnızca maliyet merkezleri olmaktan çıkıp iş modellerini kolaylaştırıcı hale getirebiliyorlar. Teknoloji, maliyetleri düşürürken birebir vakitte tedarik zincirlerinin performansını düzgünleştirme konusunda da değerli bir rol oynayabiliyor. Günümüzde şirketler, depolarda toplama sürecini gerçekleştiren robotlar ve tedarik zinciri ağı boyunca dataları otomatik olarak toplayıp tahlil eden tahliller üzere yeniliklerden yararlanabiliyor. Gelecekte, eserlerin direkt depolardan tüketicilere gönderilmesini sağlamak için yapay zekâ dayanaklı ‘aracı teknolojiler’ giderek daha fazla kullanılabilir. Ayrıyeten teslimatlar için şoförsüz araçları kullanmak da gündemde olabilir.

EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Gökhan Gümüşlü araştırmayla ilgili değerlendirmesinde şunları söyledi:

“EY EMEIA Yönetim Kurulu Öncelikleri araştırmasına nazaran; 2024 yılında Avrupa, Orta Doğu, Hindistan ve Afrika’da (EMEIA) faaliyet gösteren şirketlerin regülatif, jeopolitik ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmaya devam edeceği öngörülüyor. Bu kapsamda, idare konseylerinin şirketlerine faal bir halde liderlik edebilmeleri için yapay zekâ teknolojileri, yetenek idaresi, sürdürülebilirlik, tedarik zinciri, ekonomik çerçeve üzere pek çok değerli başlık altındaki kısa vadeli dertleri uzun vadeli stratejilerle dengelemeleri gerekiyor. Bununla birlikte, idare şuraları hakikat bilgiye erişebildikleri, yanlışsız soruları sorma maharetine sahip oldukları ve hem kendi uzmanlıklarından hem de dış danışmanların uzmanlığından tesirli biçimde yararlanabildikleri takdirde başarılı olabilirler.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı