Besinlerin sindirimine yardımcı olmak için safra kesesinden salgılanan safra, sindirim sisteminde yağların parçalanmasına ve emilimine yardımcı olur. Bu nedenle safra kesesi sıhhati kıymetlidir. Pekala, safra kesesi hastalıkları ve belirtileri nelerdir, kansere dönüşme ihtimali var mıdır?

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Gülnar Zeynalova; ‘Safra Kesesi’ ile ilgili bilgilendirmelerde bulundu

Safra kesesi hastalıkları nelerdir?

Safra kesesi hastalıkları ortasında safra taşları, safra kesesi iltihabı (kolesistit), safra kesesi polipleri, safra kesesi kanseri ve safra kesesi işlev bozuklukları üzere çeşitli durumlar bulunmaktadır. Bu hastalıkların belirtileri ve tedavileri farklılık gösterebilir. 

Safra kesesi taşı olduğunun belirtileri nedir?

Safra kesesinde taş varlığında hastalarda çoklukla şu belirtiler görülebilir:

1. Şiddetli karın ağrısı; bilhassa sağ üst karın bölgesinde ağırlaşan ağrı

2. Mide bulantısı ve kusma

3. Yemeklerden sonra artan ağrı

4. Sırt ve omuz ağrısı

5. Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)

6. Kabızlık yahut ishal

7. Gaz ve hazımsızlık

Safra kesesindeki taş her vakit kendini belirli eder mi?

Safra kesesinde taş oluşumu her vakit belirti göstermeyebilir. Birtakım beşerler safra kesesinde taş olduğunun farkında olmayabilir ve belirtiler ortaya çıkmayabilir; fakat taşlar makul bir boyuta ulaştığında yahut safra kesesinden çıkarak safra yolunu tıkadığında belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle, belirtiler olmasa bile sistemli sıhhat denetimleri yapmak kıymetlidir. 

Safra kesesindeki taş sayısı değerli midir?

Safra kesesindeki taşların sayısı kıymetli olabilir. Birden fazla taşın olması durumunda, safra kesesinin işlevini daha fazla etkileyebilir ve komplikasyon riski artabilir. Bilhassa, taşlar safra yolunu tıkayarak safra kesesi iltihabına (kolesistit) yahut safra yollarında tıkanıklığa neden olabilirler. Birden fazla taşın varlığı, tedavi yaklaşımını etkileyebilir ve cerrahi müdahale gerekebilir. Bu nedenle, safra kesesinde birden fazla taş olduğunu düşündüğünüzde bir doktora başvurmanız ve gerekli testlerin yapılmasını sağlamanız değerlidir.

Safra kesesinde taş teşhisi konduğunda safra kesesi alınmalı mıdır?

Safra kesesinde taş saptandığında safra kesesinin alınıp alınmaması, durumun ciddiyetine ve belirtilere bağlıdır. Safra kesesinde taşlar belirtilere yol açmıyorsa ve taşlar küçükse çoklukla cerrahi müdahale gerekli olmayabilir. Bununla birlikte taşlar belirtilere neden oluyorsa, safra kesesi iltihaplanmışsa yahut taşlar safra yolunu tıkıyorsa tabipler çoklukla safra kesesinin çıkarılmasını (kolesistektomi) önerirler.

Safra kesesinin alınması çoğunlukla laparoskopik cerrahi metotla yapılır, bu da daha az kesi gerektiren bir süreç manasına gelir. Safra kesesinin alınmasıyla birlikte çoklukla beşerler olağan hayatlarına devam edebilirler ve safra kesesi olmadan da beden olağan bir halde fonksiyon görebilir.

Bu nedenle, safra kesesinde taş sorunu yaşayan bireylerin hekimleriyle ayrıntılı bir formda konuşarak durumlarını değerlendirmeleri ve önerilen tedavi seçenekleri hakkında bilgi almaları kıymetlidir. Her durum farklı olduğundan, hekiminiz size en uygun tedavi seçeneğini önerecektir.

Safra kesesindeki taşlar kansere dönüşür mü?

Safra kesesi taşları, çoğunlukla safra kesesinde oluşan kristalize modüllerdir ve ekseriyetle safra akışını engelleyebilirler. Bu durum safra kesesinin iltihaplanmasına yol açabilir; fakat safra kesesi taşlarının kansere dönüşebilmesi için bilimsel olarak kanıtlanmış bir sistem bulunmamaktadır. Kanser oluşumu çoklukla farklı faktörlerin birleşimi sonucunda ortaya çıkar ve safra kesesi taşları direkt kansere dönüşmezler. Şayet bu hususta kaygılarınız varsa, bir sıhhat uzmanı ile görüşmek en yanlışsız yaklaşım olacaktır.

Peki, safra kesesindeki polipler tehlikeli midir?

Safra kesesindeki polipler ekseriyetle küçük ve zararsız olabilir; lakin birtakım durumlarda potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Polipler çoklukla safra kesesinin iç yüzeyinde oluşan küçük tümseklerdir. Şayet polipler büyürse yahut kanserleşirse tehlikeli olabilir. Bu nedenle, bir doktor tarafından poliplerin boyutu, sayısı ve tipi değerlendirilmelidir. Polipler çoklukla belirti vermezler, bu yüzden rutin sıhhat denetimleri ve doktor ziyaretleri önemlidir. 

Safra kesesindeki poliplere ne vakit müdahale edilmelidir?

Safra kesesindeki poliplerin ne vakit ameliyat edilmesi gerektiği poliplerin boyutu, sayısı ve çeşidine bağlı olarak değişebilir. Çoklukla, safra kesesindeki polipler 1 cm’den büyükse, süratle büyüyorsa, belli tipte kanser riskini artırıyorsa yahut safra yollarını tıkıyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.

Doktorunuz poliplerinizi nizamlı olarak takip ederek ve gerekli testleri yaparak en uygun tedavi planını belirleyecektir. Poliplerin boyutu ve cinsine bağlı olarak ameliyat gerekip gerekmediği konusunda hekiminiz size en güzel yönlendirmeyi sağlar. 

Safra kesesi iltihabı nedir?

Safra kesesi iltihabı, safra kesesinin enfeksiyonu yahut iltihaplanması durumunu tabir eder. Bu durum ekseriyetle safra kesesi taşları nedeniyle oluşabilir. Safra kesesi taşları, safra kesesinin içinde oluşan kristalize modüllerdir ve safra akışını engelleyebilir. Bu durumda safra kesesi iltihaplanabilir ve belirtiler ortaya çıkabilir. Safra kesesi iltihabının belirtileri ortasında karın ağrısı, bulantı, kusma, ateş, sarılık ve sindirim sorunları yer alabilir. Tedavi ekseriyetle antibiyotikler, ağrı kesiciler ve bazen safra kesesi ameliyatını gerektirebilir. 

Safra kesesi hastalıkları nasıl tespit edilir?

Safra kesesi hastalıklarının tespiti için çeşitli metotlar kullanılmaktadır. İşte kimi yaygın tespit usulleri:

1. **Fiziksel Muayene:** Doktor, muayenesi sırasında karın bölgesini denetim ederek safra kesesi hastalıklarının belirtilerini arayabilir.

2. **Kan Testleri:** Karaciğer işlev testleri ve safra kesesi ile ilgili enzim düzeylerini ölçmek için yapılan kan testleri hastalıkların teşhisinde yardımcı olabilir.

3. **Ultrasonografi (USG):** En sık kullanılan görüntüleme usullerinden biridir. Safra kesesinin yapısını, taşları ve öbür hastalıkları görmeye yardımcı olabilir.

4. **Bilgisayarlı Tomografi (BT) yahut Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):** Daha ayrıntılı imajlar elde etmek için bu görüntüleme teknikleri kullanılabilir.

5. **Safra Kesesi Ultrasonu:** Safra kesesinde polipler, taşlar ve öbür anormalliklerin görüntülenmesine yardımcı olabilir.

6. **Endoskopik Retrograd Kolanjiopankreatografi (ERCP):** Safra yollarının ve safra kesesinin içine direkt bakmak için kullanılabilir.

Safra kesesi hastalıklarının teşhisi ekseriyetle üstteki yolların bir yahut birkaçının kullanılmasını gerektirebilir. Şayet safra kesesi hastalıklarına ilişkin belirtiler hissediyorsanız, bir doktora başvurarak uygun teşhis ve tedavi planını belirlemeniz değerlidir.

Safra kesesi alındıktan sonra hangi problemler olabilir?

Safra kesesi alındıktan sonra birtakım beşerler şu problemleri yaşayabilir:

1. Sindirim Sorunları: Safra kesesi, sindirimde kıymetli bir rol oynar ve safra asitlerini depolar. Safra kesesinin alınması sindirim sürecini etkileyebilir ve birtakım insanlarda sindirim sorunlarına neden olabilir.

2. Safra Taşı Oluşumu: Safra kesesi alındıktan sonra birtakım insanlarda safra taşı oluşumu riski artabilir. Bu durum, safra yollarında taş oluşması sonucunda karın ağrısı, mide bulantısı ve sindirim sıkıntılarına yol açabilir.

3. Diyet Değişiklikleri: Safra kesesi alındıktan sonra kimi beşerler muhakkak yiyecekleri sindiremeyebilir ve bu durum onları makul diyet değişiklikleri yapmaya zorlayabilir.

4. İshal: Safra kesesi alındıktan sonra kimi insanlarda sık ishal görülebilir. Safra kesesinin olmaması sindirim sistemindeki olağan istikrarın bozulmasına neden olabilir.

Bu problemler herkes için geçerli olmayabilir ve belli bireylerde muhakkak semptomlar farklılık gösterebilir. Şayet safra keseniz alındıktan sonra belirtilen problemlerden rastgele birini yaşıyorsanız, hekiminize danışmanız değerlidir.

Safra kesesi alınan bireyler nasıl beslenmelidir?

Safra kesesi alınan bireylerin beslenme alışkanlıklarında birtakım değişiklikler yapmaları gerekebilir. Safra kesesi olmadan yağlı yiyecekleri sindirmek zorlaşabilir, bu nedenle şu teklifleri dikkate alabilirler:

1. Daha az yağlı ve kızartma yiyecek tüketmeye itina gösterin.

2. Lifli besinleri (sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar) tercih edin.

3. Protein kaynakları ortasında tavuk, balık, yumurta üzere yağsız seçenekleri tercih edin.

4. Küçük porsiyonlar halinde sık sık yemek yemeyi tercih edin.

5. Baharatlar, limon suyu üzere lezzetlendiricilerle yemekleri tatlandırın, yağsız sosları tercih edin.

6. Bol su tüketmeye itina gösterin.

7. Hekiminizin önerdiği destekleri almayı unutmayın.

Bu teklifleri dikkate alarak sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme programı oluşturabilirsiniz; lakin ferdî gereksinimlerinizi belirlemek için kesinlikle bir beslenme uzmanına danışmanız önemlidir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı